ველური ვაზის Vitis vinifera ssp sylvestris Gmel. (Beck.) ამპელოგრაფიული და ფენოლოგიური ფაზების მსველობის შესწავლა ჯიღაურას ექსპერიმენტულ ბაზაზე
Keywords:
ველური ვაზი, ამპელოგრაფია, ფენოლოგიარეზიუმე
საქართველოს ველური ვაზი Vitis vinifera ssp sylvestris Gmel. წარმოადგენს კულტივირებული ვაზის Vitis vinivera L. sativa DC.-ს წინაპარს, ევრო-აზიური ველური ვაზის პოპულაციის შემადგენელ ნაწილს და აქვს მნიშვნელოვანი დატვირთვა: ა) როგორც ვაზის დომესტიკაციის საწყისს სამხრეთ კავკასიაში 8000 წლის წინ და შესაძლო გასაღებს ამ დომესტიკაცისს პროცესების ასახსნელად; ბ) როგორც დაცვის ობიექტს, შეტანილს საქართველოს წითელ წიგნში; გ) როგორც საინტერესო მცენარეს კლიმატის გლობალური ცვლილებებისა და მავნებელ-დაავადებათა გამძლეობის მქონე გენების/ნიშნების ძიების მიმართულებით-ანუ სავარაუდო სასელექციო-საწყის მასალას; დ) როგორც მსოფლიო მევენახეთა მზარდი ინტერესის ქვეშ მყოფ მცენარეს ამჟამად. საქართველოში ველური ვაზის არსებობისა და გავრცელების შესახებ ინფორმაცია მე-17 საუკუნიდან არსებობს: ჟან შარდენი (მე-17 საუკუნე), ჟ.პ. დე ტურნეფორი (მე-18 საუკუნე), იაკობ რაინგესი (1770-1780), სულხან-საბა (1685-1716), ვახუშტი ბატონიშვილი (მე-18 საუკუნე) და სხვები მოიხსენიებენ ამ მცენარეს გაოცებულები იყვნენ რა ჩვენი ქვეყნის ტყეებში ხეებზე ასული ვაზებით, რომელსაც მოსახლეობა მოიხმარდა. ნ. ვავილოვი (Вавилов, 1931) ველურ ვაზს თვლის კულტურული ვაზის წინაპრად და მისი წარმოშობის არეალად სამხრეთ კავკასიას მიიჩნევს საქართველოს ჩათვლით და ის ამის ერთ-ერთ დადასტურებად იყენებს ველური ვაზის - Vitis vinifera ssp sylvestris Gmel. გავრცელებას ქვეყნის მთელ ტერიტორიაზე.
გადმოწერა
გამოყენებული ლიტერატურა
2. გამბა, ჟაკ ფრანსუა. 1987. მოგზაურობა ამიერკავკასიაში. თბილისი. 225 გვ.
3. მაყაშვილი ა. 1961. ბოტანიკური ლექსიკონი. მცენარეთა სახელწოდებანი. თბილისი. საბჭოთა საქართველო.
გვ. 260
4. მაღრაძე დ., მდინარაძე ი., ჭიპაშვილი რ., აბაშიძე ე., კიკილაშვილი შ., ბარათაშვილი მ., ვიბლიანი მ.,
ხარიტონაშვილი ლ., ბიწაძე ნ. 2017. სკრის კოლექციის ამპელოგრაფიული კატალოგი. თბილისი. გვ. 5-
342.
5. რაინგენსი ი. 2002. მოგზაურობა საქართველოში. ქართულად თარგმნა გელა გელაშვილმა. თბილისი. გვ. 131-
157.
4. სოფლის მეურნეობის სამეცნიერო კვლევითი ცენტრი - www. srca.gov.ge
5. ტურნეფორი ჟ. 1988.მოგზაურობა აღმოსავლეთის ქვეყნებში. თბილისი. გვ 47-70
6. ფრუძე ლ. 2016. საქართველოს მევენახეობისა და მეღვინეობის ისტორია. წიგნი მეორე: მევენახეობა. თბილისი.
გვ. 38-64
7. შარდენი ჟ. 2014. მოგზაურობა საქართველოში (თარგმანი ვასილ ბარნოვი). თბილისი გვ. 36-58.
8. ჯავახიშვილი ივ. 1986. საქართველოს ეკონომიკური ისტორია. წიგნი მეორე (გამოყენებული იყო: თხზულებანი
თორმეტ ტომად. ტომი V). თბილისი. გვ. 308-311
9. Вавилов Н. И. 1931. Дикие родичи плодовых деревъев азиатской части СССР и Кавказа и проблема
происхождения плодовых деревъев**. Труды по прикладной ботанике, генетики и селекций, т. 36. №3.
[Было применено издание: Акадумик Н. И. Вавилов –Избранные труды в пяти томах. Том II. Изд-во
Академии Наук СССР. Москва- Ленинград. 1960. Стр. 343-361.]
10. Maghradze D., Failla O., Imazio S., Becilieri R., Chipashvili R., Rubio O. R., Quattrini E., This P., Scienza A. 2011. Wild
grapevine in Georgia. Origini della Viticolture. 183-107.
11. OIV 2009. Descriptor list for grape varieties and Vitis species (2nd edition). Office International de la Vigne et du Vin
(OIV), Paris.
12. Rustioni, L., Maghradze, D., Popescu, C.F., Cola,G., Abashidze, E., Aroutiounian, R., Brazão, J.; Coletti, S., Cornea,V.,
Dejeu, L., Dinu, D., Eiras Dias, J.E., Fiori, S., Goryslavets, S., Ibáñez, J., Kocsis, L., Lorenzini, F., Maletic,E.,
Mamasakhlisashvili, L., Margaryan, K., Mdinaradze, I., Memetova, E., Montemayor, M.I., Muñoz-Organero,
G., Nemeth, G., Nikolaou, N., Raimondi, S., Risovanna, V., Sakaveli, F., Savin, G., Savvides, S.,Schneider,
A., Schwander, F., Spring, J.L., Pastore, G., Preiner, D., Ujmajuridze, L., Zioziou, E., Maul, E.,Bacilieri,
R., Failla, O., 2014: First results of the European Grapevine collections' collaborative network validation of
a standard eno-carpological phenotyping method. J. Vitis 53 (4): Pg 219–226.
13. Zdunic G., Maul M., Eras Dias L. E., Muňoz Organero G., Carka F., Maletc E., Savvides S., Janke G. G., Nagy Z. A.,
Nikolic D., Iveniševic D., Beleski K., Maraša V., Mugoša M., Koodzulovic V., Radic T., Hančević K., Mucalo A.,
Lukšić K., Butorac L., Maggioni L., Schneider A., Schneider T and Lacombe T. 2017. Guiding princioles for
identification evaluation and conservation of Vitis vinifera L. subsp.sylvestris. Vitis 56. Pg.127-131
Downloads
გამოქვეყნების თარიღი
Series
კატეგორიები
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.