THE GENERAL FRAMEWORK OF JAN AMOS COMENIUS’ “MATHETICS”

Authors

Imeri Basiladze
Akaki Tsereteli State University [https://ror.org/05986n320]
Eter Gvineria
Tbilisi State University [https://ror.org/05fd1hd85]

Keywords:

No Keywords

Synopsis

In 1680, ten years after Comenius' death, Christian Vladislav Nigrinus (Czech erudite) published 100 copies of a small experimental book entitled “Spicilegium Didacticum”. The book contains one of the most noteworthy texts of Сomenius, the so-called "Mathetics". It is the subject of the first chapter (Winkel 1997: 7). The direct translation of the term "Spicilegium" means "collection of ears of corn” (forgotten by harvesters)".
According to Jan Amos Comenius' ”Mathetics”, “learning” is a quest for certain knowledge (thing), or the attempt to cognize a particular thing (Spicilegim Didacticum 1680: 1). Knowledge is the possession of thing in mind, holding it in mind (Spicilegim Didacticum 1680 : 1). Comenius believed that the possession of thing in mind - learning, keeping and holding it in mind is being conducted in three phases: 1. Knowledge that thing exists in reality; 2. Knowledge of what the essence of thing is, and what it consists of; 3. Knowledge of the purpose of thing, and what it is used for (Spicilegim Didacticum 1680 : 1). Сognition, understanding and application are achieved through these three levels of knowledge (Spicilegim Didacticum 1680: 1). The first one Comenius calls cognition, or simply knowledge. The second one is mental experience – understanding (comprehension). And the third one is its application - consumption, more precisely skill to apply it (Spicilegim Didacticum 1680 : 1).
Comenius considers knowledge of using thing to be crown or the highest level of knowledge. He identifies three levels and steps of knowledge. To describe the process of acquiring knowledge, J.A. Commenius highlights cognition of three levels (Spicilegim Didacticum 1680 : 2):
 Level I – Knowledge of the existence of thing in reality;
 Level II - Knowledge of the causes of thing;
 Level III (conclusive step) - Knowledge of the form of presenting the results of cognition of things.

Downloads

Download data is not yet available.

References

1.აბაშიძე 2009: აბაშიძე ზ., სკოლის მართვის აქტუალური საკითხები (დამხმარე სახელმძღვანელო სტუდენტებისათვის), ბათუმი, 2009.
2.ამონაშვილი1986: ამონაშვილი შ., ფიქრები ჰუმანურ პედაგოგიკაზე, თბილისი, 1986.
3.არსენიძე 2000: არსენიძე შ., ილია ჭავჭავაძე - ინიციატივისა და თვითმოქმედების აღზრდის შესახებ, საქართველოს პედაგოგიურ მეცნიერებათა აკადემიის“მოამბე“, № 2-3., 2000.
4.ბაგრატიონ-გრუზინსკი 2017: ბაგრატიონ - გრზინსკი მ., კვაჭაძე ჟ., ლორთქიფანიძე რ., გაჩეჩილაძე ნ., სასწავლო აქტივობები ყველასათვის (სწავლების მეთოდები ინკლუზიურ განათლებაში), გზამკვლევი მასწავლებელთათვის, თბილისი, 2017.
5. ბასილაძე 2004: ბასილაძე ი., კოხრეიძე ქ., პედაგოგიკის ზოგადი საფუძვლები, ქუთაისი, 2004.
6. ბასილაძე 2016: ბასილაძე ი., ჭოხონელიძე ნ., კოსტავა ნ., ქობულაძე ნ., სწავლების მეთოდები, სტრატეგიები, პედაგოგიური ტექნოლოგიები და ცოდნის შემოწმება-შეფასების საკითხები, ქუთაისი, 2016. 7.ბასილაძე 2018ა: ბასილაძე ი., ბალანჩივაძე ი., ბერუჩაშვილი მ., ადრეული განათლების კურიკულუმები და მათი განვითარების სხვადასხვა ასპექტები, ქუთაისი, 2018. 8. ბასილაძე 2017: ბასილაძე ი., ბერუჩაშვილი მ., ბავშვზე (მოსწავლეზე) ორიენტირებული კურიკულუმის ძირითადი პრინციპები ქართულ პედაგოგიკურ აზროვნებაში, თბილისის სასწავლო უნივერსიტეტი. საერთაშორისო რეცენზირებადი და რეფერირებადი სამეცნიერო ჟურნალი „ მეცნიერება და ცხოვრება“-№2(16) , 2017 წ. UDC (უაკ) 001.1+001.5]051.2 მ-621,ISSN 1987-9377. 9.ბასილაძე 2018 ბ: ბასილაძე ი., ბერუჩაშვილი მ.,პედაგოგიკის პარადიგმა და პედაგოგიური მეცნიერების განვითარების ტენდენციები საქართველოში, „ერუდიტი“საერთაშორისო რეცენზირებადი და რეფერირებადი სამეცნიერო ჟურნალი, უმაღლესი სასწავლო დაწესებულება „განათლების აკადემია, № 2., UDC (უაკ)050(479.22) ე-82, ISSN 2587 4861, თბილისი, 2018.
176
10. Basiladze 2019: Basiladze I., Kirtadze Sh., Pedagogical System Of Maria Montesssori Viewed BY Soviet Pedagogogy, ULUSLRARASI DERGi KARADENiZ SOSYAL BiLiMLER SEMPOZYUMU. IST INTERNATIONAL BLACK SEA JOURNAL SOCIAL SCIENCES SYMPOSIUM, SYMPOSIUM OZET KiTABI (კონფერენციის თეზისების კრებული), THE BOOK OF ABSTRACTS, 24-26 JAN. 2019, TBILISI-GEORGIA,SEU GEORGIAN NATIONAL UNIVERSITY
11. ბეჭვაია 2001: ბეჭვაია დ., ღვინერია ე., თანამედროვე პედაგოგიური თეორიების ფილოსოფიური საფუძვლები,თბილისი, 2001.
12.ბიბილეიშვილი 2011: ბიბილეიშვილი ი., პედაგოგიკის თეორიისა და ისტორიის საკითხები, ბათუმი, 2011.
13.ბიბილეიშვილი 1993: ბიბილეიშვილი ი., ქართული კომენოლოგია, ბათუმი, 1993.
14. ბოჭორიშვილი მ., პრობლემაზე დაფუძნებული სწავლა და მეტაკოგნიცია, 6 დეკემბერი, 2013., maststavlebeli.ge
15.ბოჭორიშვილი 2014: ბოჭორიშვილი მ., ჯერომ ბრუნერი და აღმოჩენებით სწავლის თეორიის მნიშვნელოვანი კონცეპტები, 6 ივნისი, 2014, mastsavlebeli. ge
16. გაგუა 1996: გაგუა ვ., პედაგოგიკა, თბილისი, 1996.
17. გურგენიძე 1981: გურგენიძე დ., საქართველოში საბჭოთა პედაგოგიკური აზროვნების ისტორიიდან (1981-1931), თბილისი, 1981.
18. გორგოძე 2013: გორგოძე ს., ბოჭორიშვილი მ., ჭიაბერაშვილი ნ., ჭიაბერაშვილი ქ., გახელაძე გ., ვისწავლოთ და ვასწავლოთ კრიტიკული და შემოქმედებითი აზროვნება, სამოქალაქო განვითარების ინსტიტუტი, თბილისი, 2013.
19. დოლიძე 2017: დოლიძე ნ., ინდუქციური მეთოდების გამოყენება 5-6 წლის ბავშვების სწავლა-აღზრდის პროცესში /პროექტზე დაფუძნებული სწავლების” მაგალითზე/ განათლების მეცნიერებების დოქტორის აკადემიური ხარისხის მოსაპოვებლად წარდგენლი დისერტაცია, ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, თბილისი, 2017.
20.ეროვნული 2018: ეროვნული სასწავლო გეგმა, განათლების, მეცნიერების, კულტურისა და სპორტის სამინისტრო,2018-2024., mes.gov.ge
177
21.კუტალაძე 2010: კუტალაძე ი., რედაქტორ - შემდგენელი, ეფექტიანი სწავლება თეორია და პრაქტიკა, გამოცდების ეროვნული ცენტრი, თბილისი, 2010.
22. ვასაძე 2000: ვასაძე ნ., გიორგი ჯიბლაძე და ქართული პედაგოგიკური მეცნიერება, საქართველოს პედაგოგიურ მეცნიერებათა აკადემიის“მოამბე“, № 2-3., 2000.
23.თავდგირიძე 2016: თავდგირიძე ლ., სწავლება/სწავლის სტრატეგიები-წიგნიერების ჩამოყალიბების ერთ-ერთი საშუალება. საქართველოს განათლების მეცნიერებათა აკადემიის „მოამბე“, №15, 2016წ. თბილისი, ISSN 1512-195X.
24.თავზიშვილი 1977: თავზიშვილი გ., რჩეული პედაგოგიური თხზულებანი, ტ. 2. თბილისი, 1977.
25. იმედაძე 2018: იმედაძე ი., ფსიქოლოგიის ისტორია, თბილისი, 2018.
26. კაციტაძე 2012: კაციტაძე თ., დიმიტრი უზნაძე თამაშსა და სწავლებაზე, ინტერნეტ გაზეთი, 2012 www.mastsavlebeli.ge
27. კვანტალიანი 2000: კვანტალიანი გ., იაკობ გოგებაშვილი და „ახალი სკოლა“, საქართველოს პედაგოგიურ მეცნიერებათა აკადემიის“მოამბე“, № 2-3., 2000. 28. კრისტენ 2000: კრისტენ ა. ჰანსენი, როქსან კ. კაუფმანი, კეიტ ბერკ უოლში „ნაბიჯ-ნაბიჯ: პროგრამა ბავშვებისა და მშობლებისათვის, შევქმნათ ბავშვზე ორიენტირებული ჯგუფები, თბილისი, 2000 .
29. კომენსკი 1949 : კომენსკი იან ამოს., დიდი დიდაქტიკა, თბილისი, 1949.
30. კომენსკი 1970: კომენსკი იან ამოს., სიბრძნის სანიავებელი, ანუ საკუთარ ნაწარმოებთა ბრძნულად გადასინჯვის უნარი, რედაქტორი აკადემიკოსი დავით ლორთქიფანიძე., თბილისი, 1970.
31. ლობჟანიშე 2013ა: ლობჟანიიძე ს., განათლების მეცნიერების სათავეებთან, 11 ივლისი, 2013, mastsavlebeli.ge
32. ლობჟანიძე 2006: ლობჟანიძე ს., აღზრდის ეთიკური პრინციპები ეპოქალური ცვალებადობის შუქზე, პედაგოგიკის მეცნიერებათა დოქტორის სამეცნიერო ხარისხის მოსაპოვებლად წარდგენილი დისერტაცია, ივანე ჯავახიშვილის სახელობის ისტორიისა და ეთნოლოგიის ინსტიტუტი, თბილისი, 2006. nplg.ge
178
33. ლობჟანიძე 2013 ბ: ლობჟანიძე ს. „კლასიკური მეთოდები კონსტრუქტივისტულ დიდაქტიკაში”, თბილისი, 2013. http://mastsavlebeli.ge
34.ლორთქიფანიძე 1970: ლორთქიფანიძე დ., იან ამოს კომენსკი, თბილისი, 1970.
35. მეიდინსკი 1940: მედინსკი ე., პედაგოგიკის ისტორია, თბილისი, 1940.
36.მეგრელიშვილი 2018: მეგრელიშვილი ე., თანამედროვე დიდაქტიკური მოდელები და მათი დანერგვის პედაგოგიურ-ფსიქოლოგიური საფუძვლები ქართულ საგანმანათლებლო სივრცეში, 2018., სამაგისტრო ნაშრომი განათლების მაგისტრის აკადემიური ხარისხის მოსაპოვებლად, აკაკი წერეთლის სახელმწიფო უნივერსიტეტის, პედაგოგიური ფაკულტეტი, პედაგოგიკის დეპარტამენტი.
37.მელიქიშვილი 2013: მელიქიშვილი მ., დიმიტრი უზნაძის პედაგოგიკური კონცეფცია, თბილისი, 2013.
38.სიუზენ 2010: მ. სიუზენ დონოვანი და კონ დ. ბრენსფორდი, როგორ ვსწავლობთ: ისტორია, მათემატიკა და საბუნებისმეტყველო მეცნიერებები, სტატიები განათლების საკითხები, მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი, 2010.
39. მენთეშაშვილი 2013: მენთეშაშვილი ლ., შეროზია ნ., მე-19 საუკუნის ქართველ განმანათლებელთა პედაგოგიური შეხედულებანი, თბილისი, 2013.
40. მურღულია 2012:მურღულია გ.,აღზრდის მთავარი პრინციპი, https: // giamurgulia. livejurnal. com, 2012. 41. ნინიძე 2012: ნინიძე ქ., პროექტზე დაფუძნებული სწავლება და მისი პერსპექტივები, 2012 6 მარტი, maststavlebeli.ge 42. ოსიაშვილი 2012: ოსიაშვილი ქ., თვითშეფასება და მისი როლი ბავშვის განვითარების პროცესში, 2014, 25 თებერვალი, https://edu.aris.ge. 43. ბერიშვილი 1994: რედაქტორი ჯ. ბერიშვილი, პედაგოგიკა, თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის გამოცემა, თბილისი, 1994.
44. პედაგოგიკა 2013: პედაგოგიკის საკითხები, შემდგენელი მ. ბოჭორიშვილი, თბილისი, 2013.
45. პრობლემაზე 2007: პრობლემაზე დაფუძნებული სწავლა., www.nplg.gov.ge, 2007.
179
46. საბანკო მოდელი 2014: რას ნიშნავს განათლების „საბანკო მოდელი“ და როგორია პრობლემების წამომჭრელი განათლება, 2014, intermedia. ge 47. პროექტზე 2014: რა არის პროექტზე დაფუძნებული სწავლება., https://edu.aris.ge
48. რჩევები 2017: რჩევები შერეული სწავლების გამოყენებისას, ევროპისმცოდნეობის ინოვაციური სწავლ - სწავლება (INOTLES), EU TEMPUS სასწავლო პროექტი, მასწავლებლის სახელმძღვანელო, 2017, www. ies.tsu.edu.ge
49. სარიშვილი 1986: სარიშვილი ტ., ილია ჭავჭავაძის შემოქმედება და იან ამოს კომენსკი, გაზეთი „სახალხო განათლება“, 6 ივნისი, 1986.
50.სიხარულიძე 1940: სიხარულიძე შ., საბჭოთა სკოლის დიდაქტიკა, თბ., 1940.
51. სიხარულიძე 1937: სიხარულიძე შ., ყიფშიძე დ., პედაგოგიკის ისტორია, იან ამოს კომენიუსის პედაგოგიური სისტემა, ქუთაისი,1937.
52. უზნაძე 1947: უზნაძე დ., სწავლა სასკოლო ასაკის ბავშვის ქცევის ძირითადი ფორმა, საქართველოს სსრ პედაგოგიკურ მეცნიერებათა ინსტიტუტის შრომები III, თბილისი, 1947.
53.უზნაძე 1912: უზნაძე დ., ექსპერიმენტული პედაგოგიკის შესავალი, ქუთაისი, 1912.
55.უშინსკი 1974: უშინსკი დ., რჩეული პედაგოგიური თხზულებანი, თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის გამომცემლობა, თბილისი, 1974.
55.ფანჩულიძე 2013: ფანჩულიძე ს., დიმიტრი უზნაძის პედაგოგიკური შეხედულებები, განათლების დოქტორის აკადემიური ხარისხის მოსაპოვებლად წარდგენილი სადოქტორო დისერტაცია, აკაკი წერეთლის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, ქუთაისი, 2013.
56. ფიჩხაძე 2015: ფიჩხაძე მ., მოსწავლეთა თვითრეალიზაცია ისტორიისა და სამოქალაქო განათლების გაკვეთილზე, maststavlebeli.ge
57. ფრეიერი 2005: ფრეიერი პ., ჩაგრულთა პედაგოგიკა, თარგმნა ნოდარ მანჩხაშვილის, თბილისი, 2005.
58. ქურდაძე 1986: ქურდაძე შ., ცნება „სწავლა“ და მისი შინაარსის გაგება, ჟურნალი „სკოლა და ცხოვრება“, № 4, თბილისი, 1986.
180
59. შავთვალაძე 2019: შავთვალაძე ნ., ინოვაციური პედაგოგიკა ქართველოლოგიურ დისციპლინებში (პრობლემებზე დაფუძნებული სწავლება), საერთაშორისო სამეცნიერო კონფერენცია „ენა და კულტურა“, ქუთაისი, 2019. 60.შავშიშვილი 2006: შავშიშვილი ტ., განათლება ევროპულ სივრცეში ჰარმონიული თანარსებობის დამკვიდრებისათვის, თბილისი, 2006. 61.ჩხარტიშვილი 1974: ჩხარტიშვილი შ., აღზრდის სოციალური ფსიქოლოგია, თბილისი, 1974.
62. ხასაია 2018: ხასაია ზ., ვეფხისტყაოსანი და ფაუსტი, თბილისი, 2018.
63.ხუროშვილი2017: ხუროშვილი ნ., ჭეშმარიტების წყარო, 5 მაისი, 2017, https//jesus.ge
64.ჯინჯიხაძე 2016: ჯინჯიხაძე ჯ., პედაგოგიკური კვლევა, თბილისი, 2016.
65.ჭყოიძე 2013: ჭყოიძე თ., დამოუკიდებელი სწავლის უნარები და მათი განვითარება, 29 ნოემბერი, 2013., mastsavlebeli. ge
66. ჭყონია 2013: ჭყონია ნ., მრავალმხრივი განათლების შინაარსის თანამედროვე პრობლემები. დისერტაცია განათლების დოქტორის აკადემიური ხარისხის მოსაპოვებლად, შოთა რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, ბათუმი, 2013.
67. Fino 2017: Carlos Nogueira Fino , CONSTRUCTIONISM AND THE SHIFTING FROM DIDACTICS TO MATHETICS, International Journal of Development Research Vol. 07, Issue, 10, pp.16250-16255, October, 2017, ISSN: 2230-9926, Available online at http://www.journalijdr.com
68. Spicilegim Didacticum 1680: Spicilegim Didacticum., Artium Difcendi ac Docendi Summam brevibus Preceptis exhibens. e MSStis Cl.J. A.Comenni colleElum editium, a C.V.N. Amstelodami, Typis Christophori Cunradi, 1680., https://books.google.com
69. Коменский 2016: Коменский Ян Амос. Матетика, т. е наука учения.,Перевод с латыни под ред. А. Л. Семенова, 26 апреля 2016, www. bim-bad.ru 70. Mathetik 2017: Mathetik: die Wissenschaft vom Lernen – THM-Wiki, https: //wiki.thm.de/ProTWA:_Mathetik., 2017.
181
71. Self 1995: Self, John (1995), Computational Mathetics: Towards a Science of Learning
Systems Design, Lancaster: Drakkar Press, http://www.drakkar.co.uk/CompMathetics.pdf.
72. Kohlberg 2007: Wolf Dieter Kohlberg, Thomas Unseld (2007)–Mathetik-Mathetik des E-Learnings, Druck / Print / Imprimé: Color Copy Shop Iburger Straße 78 49082 Osnabrück ISBN 978-3-00-022171-2.
73. hier lerne ich was ich will! Lernen an der Grundschule Harmonie und im Offenen Unterricht
Festschrift zum 60. Geburtstag von Walter Hövel, Grundschule Harmonie,12. April 2009.
60. Kohlberg 2007: Wolf Dieter Kohlberg, Neurodidaktik Von der Didaktik zur Mathetik, Transdisziplinaritat im Lehr-/ Lernmanagment, Universitat Osnabruk, 2007, www. google.com
74. КОМЕНСКИЙ 2018: ЯН АМОС КОМЕНСКИЙ И СОВРЕМЕННОСТЬ, Сборник научных трудов, Международной научно-практической конференции, посвященной 425-летию со дня рождения Я.А. Коменского и 250-летию первого издания его произведений на русском языке, МИНИСТЕРСТВО ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ, РОССИЙСКАЯ АКАДЕМИЯ ОБРАЗОВАНИЯ, ИНСТИТУТ СТРАТЕГИИ РАЗВИТИЯ ОБРАЗОВАНИЯ, НАУЧНЫЙ СОВЕТ ПО ПРОБЛЕМАМ ИСТОРИИ ОБРАЗОВАНИЯ И ПЕДАГОГИЧЕСКОЙ НАУКИ ОТДЕЛЕНИЯ ФИЛОСОФИИ ОБРАЗОВАНИЯ И ТЕОРЕТИЧЕСКОЙ ПЕДАГОГИКИ РАО, Москва 2018.
75. Rauscher 2007: Erwin Rauscher(Hg.), Pädagogik für Niderősterreich. Baden. 2007. https://www.ph-noe.ac.at/filadmin/root.
76. Rainer 1997: Winkel Rainer: Theorie und Praxis der Schule. Oder: Schulreform konkret – im Haus des Lebens und Lernens. Baltmannsweiler: Schneider Verlag Hohengehren 1997, S. 70 – 84. 77. Universität zu Köln Chemie und ihre Didaktik Prof. Dr. Chr. Reiners, Prorektorin Forschungscolloquium 26.1.2004, 17 Uhr Diskussionsvortrag Die Bildungswirksamkeit des Chemieunterrichts zwischen didaktischen und mathetischen Bemühungen!” Prof. Dr. Michael A. Anton, LMU München. 78. Mathetik in der schulishen Pädagogik, https://de.wikipedia.org/wiki/Marhetik.
79. Coriand 2013: Rotraud Coriand - Grundlagen Allgemeiner Didaktik Die Modelle Herbarts, Stoys und'Willmanns. Herausgegeben von Annika Blichmann Jena, 2013.
182
80. Werner 2014: Werner Jank, Hilbert Meyer „Didaktische Modelle”,Cornelsen Schulverlage GmbH, Berlin, 2014.
81. Meskov 2017: Meskov V. S., Sabanina N. R., THE MATHETICS OF JAN AMOS COMENIUS: LEARNING – THEORY OF COGNITION, УДК 16:1(091) ББК 74.03, Наука и Школа № 3., 2017.
82. Меськов 2018: Меськов В.С., Зискин К.Е.,. Сабанина Н.Р., ВВЕДЕНИЕ В МАТЕТИКУ, Книга 1, Научно-методологическое издание, Москва, 2018., УДК 16:1(091) ББК 74.03 М53
83. James Davis 2017: James Davis, Innovative Teaching Startegies thar Improves Student Engagement, November 2017.
84. https://elearnmag.acm.org.
85.www. nplg. ge 86. https://www.helloblog.ge. 87.www.google.ge

Downloads

Published

May 9, 2020