SCIENTIFIC PAPERS OF ASSOCIATION FOR SCIENCE

Teaching of clinical skills in medicine

Tinatin Gognadze — 2024-06-13

XX საუკუნის ქართული დიდაქტიკური აზროვნების განვითარების ისტორიის საკითხები (1900-1960)

Imeri Basiladze — 2024-06-04

თანამედროვე განათლების პოლიტიკის ძირითად პრინციპს წარმოადგენს განათლების ჰუმანიზაცია და თავისუფალი, სოციალურად აქტიური, შემოქმედებითი პიროვნების აღზრდა, რომელიც იზიარებს დემოკრატიულ იდეალებს, არის დამოუკიდებელი, პასუხისმგებ-ლობის გრძნობით აღჭურვილი და პატრიოტული სულისკვეთებით გამსჭვალული. მომავალი თაობის განვითარებისა და სრულქმნის პროცესი უპირობოდ ეყრდნობა მემკვიდრეობის პრინციპს, რაც ეროვნული ინტერესების და ზოგადსაკაცობრიო ღირებულებების ღრმა პატივისცემას გულისმობს. საქართველოს, როგორც სუვერენული სახელმწიფოს წინსვლა მჭიდროდ დაკავშირებულია განათლების ევროპულ სისტემასთან. ქართული საგანმანათლებლო სისტემის მი-ერთება ბოლონიის პროცესთან, ქართველი ერის შეუქცევად სწრაფვას ევროპისაკენ, თან უნდა სდევდეს ქვეყანაში მაღალგანვითარებული განათლების ევროპული სისტემის შექმნა, რაც დაფუძნებული უნდა იყოს წარსულში მიღებული გამოცდილებების გაანალიზებასა და გათვალისწინებაზე, სადაც ბუნებრივია თავისი წვლილი უნდა შეიტანოს ეროვნული სკოლის ჩამოყალიბებამაც, რომელიც წარმოადგენს სახელმწიფოს ეროვნული იდეოლოგიის ერთ-ერთ მყარ და ფუნდამენტურ საფუძველს. ნაშრომში თავმოყრილი, შესწავლილი და შეფასებულია საქართველოში XX საუკუნის პირველ ნახევარში დიდაქტიკური აზროვნების განვითარების ისტორია, სწავლა/სწავლების ახალი იდეების შემოსვლის, ჰუმანური პედაგოგიკის ჩამოყალიბება - დამკვიდრების მცდელობის საკითხები. განხილულია მეოცე საუკუნის ქართული პედაგოგიური აზროვნების გამოჩენილი წარმომადგენლების: დ. უზნაძის, ლ. ბოცვაძის, გ. თავზიშვილის, შ. სიხარულიძის, დ. ყიფში-ძის, გ. გოგუაძის, დ. ლორთქიფანიძის და სხვათა შეხედულებები, კვლევები განათლების, აღზრდისა და სწავლა/სწავლების საკითხებზე და შედარებულია ქვეყანაში მიმდინარე განათლების პოლიტიკის ცალკეულ მიმართულებებთან. დღემდე, ასე სისტემურად არ ყოფილა გაანალიზებული ქართული პედაგოგიკური აზროვნებისა და განათლების ისტორია საბჭოური იდეოლოგიის მარწუხებში, კერძოდ - საბჭოთა მემკვიდრეობა და მისი გავლენა მე-20 საუკუნის დიდაქტიკაზე. მონოგრაფიაში წარმოდგენილია საბჭოთა პედაგოგიკური აზრის ჩამოყალიბება და დაფუძნება საქართველოში; სწავლების ორგანიზაციის ფორმები მეოცე საუკუნის ქართულ დიდაქტიკურ აზროვნებაში; შეფასების ფორმები და მეთოდები, სწავლების მეთოდები, განხილულია საბჭოთა პედაგოგიკის სახელმძღვანელო წიგნები და თანამედ-როვე გამოწვევები. ნაშრომი წარმოადგენს ამ საკითხების მონოგრაფიულად შესწავლის და ერთ სისტემაში მოყვანის პირველ ცდას და გარკვეულად ავსებს არსებულ ხარვეზს. მონოგრაფიაში განხილული მასალები, იდენტიფიცირებული პრობლემები, მათი გადაჭრის გზები და რეკომენდაციები მნიშვნელოვან წვლილს შეიტანს მე-20 საუკუნის პირველი ნახევრის ქართული დიდაქტიკის აზრის განვითარებაში, წარმოაჩენს ქართული პედაგოგიკის წვლილს დიდაქტიკური თეორიისა და ისტორიის სრულყოფის საქმეში. გვსურს მადლობა გამოვხატოთ სსიპ შოთა რუსთაველის საქართველოს ეროვნული სამეცნიერო ფონდის მიმართ, რომელმაც საშუალება მოგვცა 2023 წლის „საგამომცემლო სახელმწიფო სამეცნიერო გრანტების შესახებ სახელმწიფო საგრანტო კონკურსის“ ფარგლებში (გრანტი № SP-23-895) შოთა რუსთაველის ეროვნული სამეცნიერო ფონდის ფინანსური მხარდაჭერით დაგვებეჭდა და გამოგვეცა მონოგრაფია „XX საუკუნის ქართული დიდაქტიკური აზროვნების განვითარების ისტორიის საკითხები (1900-1960)“ და ხელმისაწვდომი გაგვეხადა განათლების ისტორიის მკვლევრების, საქართველოს საგანმანათლებლო დაწესებულებების, განათლების პროგრამების სტუდენტებისა და ამ სფეროთი დაინტერესებული პირებისათვის. სსიპ შოთა რუსთაველის საქართველოს ეროვნული სამეცნიერო ფონდის დაფინანსებით გამოცემული მონოგრაფია „XX საუკუნის ქართული დიდაქტიკური აზროვნების განვითარების ისტორიის საკითხები (1900-1960)“, ელექტრონული ვერსია, PDF ღია ფაილი მიეწო-დება საქართველოს სხვადასხვა უნივერსიტეტებს, განათლების სამინისტროს, სკოლებს, რესურს ცენტრებს, ციფრულ ბიბლიოთეკებს, მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ეროვნულ ცენტრს, აჭარის განათლების ფონდს. დიდი მადლობა ბათუმის შოთა რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტის და ქუთაისის აკაკი წერეთლის სახელმწიფო უნივერსიტეტის დისერტანტებს, პროფესორებს, კოლეგებს, ფსიქოლოგებს, ვინც გაგვიზიარა მათ ხელთ არსებული ინფორმაცია, კვლევა, საარქივო მასალა, აქტიურად ჩაერთვნენ წიგნის მომზადების საქმეში და საშუალება მოგვცეს გაგვემდიდრებინა პედაგოგიკის ისტორია XX საუკუნის პირველი ნახევრის ქართული დიდაქტიკური აზროვნების საკითხებით. მადლიერება გვინდა გამოვხატოთ წიგნის რედაქტორების, ტექნიკური რედაქტორის, რეცენზენტების, მხატვარ-დიზაინერის, გამომცემლობის მიმართ. ვიმედოვნებთ, მკითხველი გაგებით მოეკიდება წიგნში გაპარულ უზუსტობებსა და ხარვეზებს. დიდი სიამოვნებით მივიღებთ და გავითვალისწინებთ ყველა საქმიან რჩევას.

კარტოფილის ბაქტერიული დაავადებების მართვის მეთოდური რეკომენდაციები

Galina Mefarishvili — 2024-05-28

ნაშრომი გამოცემულია შოთა რუსთაველის საქართველოს ეროვნული სამეცნიერო ფონდის ფუნდამენტური კვლევებისათვის სახელმწიფო სამეცნიერო საგრანტო პროექტის FR-21-1778 „საქართველოსთვის ეკონომიკურად მნიშვნელოვანი დაავადების - კარტოფილის რბილი სიდამპლის გამომწვევი ბაქტერიების სახეობრივი მრავალფეროვნებისა და მათ მიმართ ბაქტერიოფაგების მგრძნობელობის შესწავლა“ ფარგლებში. მეთოდური რეკომენდაციები მომზადებულია პროექტის ძირითადი მონაწილეების გალინა მეფარიშვილის, მაკა მურადაშვილის და ზოია სიხარულიძის მიერ და გამიზნულია კარტოფილის პათოლოგიების მკვლევართა, აგრარული პროფილის აკადემიური პერსონალის, სტუდენტების, ფერმერებისა და კარტოფილის წარმოებით დაინტერესებული სხვა პირებისთვის. ნაშრომში განხილულია საქართველოში გავრცელებული კარტოფილის ძირითადი ბაქტერიული დაავადებების გამომწვევი მიკროორგანიზმების ბიოლოგიური, ეკოლოგიური და ეპიდემიოლოგიური თავისებურებები, და მოცემულია ბაქტერიული დაავადებების მართვის მეთოდები, საშუალებები და რეკომენდაციები.

ლურჯი მოცვის (Vaccinium Corymbosum) სოკოვანი დაავადებები და ბრძოლის ღონისძიებები

Liana Koiava — 2024-05-27

The work was published within the framework of the Young Scientists Research Grant Project YS-19-729, funded by the Shota Rustaveli National Science Foundation. The paper describes the main disease-causing fungal pathogens of blueberry Vaccinium Corymbosum and the symptoms they cause on blueberry. Also, measures to fight against them and relevant recommendations. It is intended for students of all three levels, agricultural and natural science specialists, farmers and other interested persons.

კვების პროდუქტების ტექნოლოგიური და ქიმიური კონტროლი

Lali Elanidze — 2024-05-26

სახელმძღვანელო, კვების პროდუქტების ტექნოლოგიური და ქიმიური კონტროლი, რეკომენდებულია აგრარულ მეცნიერებათა ფაკულტეტის სასურსათო ტექნოლოგიის სტუდენტებისთვის და აღნიშნული თემატიკით დაინტერესებული ნებისმიერი პირისთვის.

სახელმძღვანელო მოიცავს კვების პროდუქტების, როგორც ნედლეულის, ასევე ტექნოლოგიური პროცესის და მზა პროდუქციის ორგანოლეპტიკური და ფიზიკურ- ქიმიური პარამეტრების განსაზღვრის თანამედროვე მეთოდების აღწერას, დემონსტრირებას და შესწავლას. კვების პროდუქტების ტექნოლოგიური და ქიმიური კონტროლი, უზრუნველყოფს ნედლეულის, ტექნოლოგიური პროცესის და მზა ნაწარმის მუდმივ კონტროლს. სისტემატური და სწორად ორგანიზებული საწარმოო კონტროლი საშუალებას იძლევა მზა ნაწარმის ხარისხი აკმაყოფილებდეს სტანდარტით დადგენილ ორგანოლეპტიკური და ფიზიკურ-ქიმიური მაჩვენებლების საერთაშორისო ნორმებს.

სახელმძღვანელოში განხილულია მარცვლეულის, ფქვილისა და პურის, ეთეროვანი ზეთების, ბრენდის, ლიქიორ-არყის, ყურძნის ღვინოების და ღვინომასალის, ლუდის, უალკოჰოლო სასმელების, ხორცისა და ხორცის პროდუქტების ორგანოლეპტიკური და ფიზიკურ-ქიმიური ანალიზის მეთოდების ფართო სპექტრი, რომელიც პროდუქციის ხარისხის კონტროლის ძირითადი წყაროა და განაპირობებს კვების პროდუქტების ხარისხის საიმედობას და მაღალ ხარისხს.

PRESIDENTIAL ELECTIONS IN THE SOUTH CAUCASUS: POLITICAL TRANSFORMATIONS, IMAGINED UNITY, AND MEMORY DISCOURSES

Ruslan Baramidze (ed.) — 2024-05-07

The process of establishing institutions of presidential power began in the three South Caucasus republics in 1991. Decades of political crises and reforms later, the regimes in Georgia, Armenia and Azerbaijan differ markedly. However, the practice of using history for political purposes remains invariably popular. All politicians resort to them. And, of course, those of them who have had a chance to sit in the presidential chair. The authors of the monograph mainly (but not only) focus on the analysis of election campaigns speeches and statements of future presidents and their most significant opponents. How statesmen appeal to the images of heroes and cultural figures, use historical plots and myths, and manipulate events from the often very distant past to achieve and maintain political power in the present. Nationalist ideologies in the countries of the South Caucasus are deeply historicized, and this fact largely determines the frequency of references to the past. The authors of this collective monograph seek to develop a critical approach to the study of memory politics and historical politics, and nationalist ideologies.

The monograph has been prepared by a team of researchers under the grant project "How to win elections in Georgia" [No FR-18-8649] supported by Shota Rustaveli National Science Foundation of Georgia (SRNSFG).

Methods and models of complex diagnosis of seaport reconstruction-expansion on the example of Poti Port

David Gurgenidze — 2024-04-17

The monograph discusses the systematic provision of complex diagnostics of berth facilities in the seaport and the development of modeling methodology to determine operational reliability, strength, and stability, considering local conditions.

Various comprehensive studies are conducted to address the challenge of developing seaports within spatial-territorial and economic constraints, leveraging and adapting foreign experience. The issue remains pressing for each old seaport, which has its unique characteristics, requirements, and limitations for development.

The relevance of the research topic and the particular importance of the monograph stem from the need to address port development on a scientific basis. Currently, there are no recommendations on the methods and models of port development organization and the establishment of logistics service systems for developing ports. However, the diagnostic methodology, organization methods, and typical logistics service models predetermined the research's direction and content.

The research aims to create conditions for the growing cargo turnover within limited spatial and territorial resources available at seaports in Georgia's current stage of development, which is achieved by the systematic provision of the use of complex diagnostic methods of responsible berth facilities in the port and development of modeling methodology, to determine the reliability, strength, and stability of their operation, taking into account local conditions.

The object of the study is the Poti Port, the construction of the breakwater (mole) and the supporting walls of the berth and fender structures, and the organization and management of the technological process of port expansion and reconstruction. A partial approbation of the research results was carried out in developing the port development organization model, including the diagnosis and reconstruction of the breakwater, retaining walls, and rubber fender structures.

The research presented in the monograph was carried out based on the system approach, management theory, organization theory, and logistics theory. The theoretical and methodological basis of the research is the following methods and models: the systemic and structural analysis; Complex diagnostic methods such as non-destructive testing, geotechnical, topographic, bathymetric, underwater ROV, and side scan sonar methods; Wave modeling methodology and management of technical diagnostics based on fuzzy theory.

Using the methodology proposed in the paper, detailed diagnostics of the Poti Port berth and mole structure and long-term observation results determined the berth's expansion-deepening, ways to restore the mole structure and extend the reliable operation period.

The monograph consists of 7 Chapters, an Appendix, and Literature. The importance of its publication is very significant for scientists working in the direction of hydrotechnical structures, for doctoral and master's students, and for the development of the field in Georgia in general. The book is published with the support of «Shota Rustaveli National Science Foundation of Georgia,» the «Grant number SP-23-663».

The Role of Universities in Innovative Entrepreneurial Ecosystems: Academic Entrepreneurship and Innovations

SOKHUMI STATE UNIVERSITY — 2024-04-17

The achievements, approaches, and visions of Georgian and foreign scientists, specialists, and practitioners in the field of science, research, and innovation were presented at the International Scientific-Practical Conference. An exchange of experiences promoting development took place to facilitate academic entrepreneurship, university research, and commercialization in Georgia, encourage close collaboration between the university and industry, strengthen universities in the innovation ecosystem, and create an entrepreneurial ecosystem.

სამშენებლო-ტექნიკური ექსპერტიზის ჩატარების თანამედროვე მეთოდები, პროცესის ავტომატიზაცია და სამართლებრივი ასპექტები

Amiran Katsadze — 2024-04-17

ნაშრომში განხილულია სამშენებლო-ტექნიკური ექსპერტიზის თანამედროვე მდგომარეობა, ექსპერტიზის ჩატარების მეთოდები, ექსპერტიზის პროცესუალური დებულებები. ექსპერიმენტულად დამუშავებულია ექსპერტიზის წარმოების პროცესის ავტომატიზაციისა და ინფორმაციული უზრუნველყოფის სქემა. aმონოგრაფია განკუთვნილია სამშენებლო-ტექნიკური ექსპერტიზის სპეციალობის დოქტორანტებისა და მაგისტრანტებისათვის. ნაშრომი ასევე დიდ დახმარებას გაუწევს შენობა-ნაგებობების ექსპლუატაციისა და უსაფრთხოების დარგში დასაქმებულ სპეციალისტებს.

საინჟინრო და სამეცნიერო კვლევის საფუძვლები

Malkhaz Tsikarishvili — 2024-04-16

სალექციო კურსში განმარტებულია მეცნიერება და მისი როლი თანამედროვე საზოგადოების ცხოვრებაში. განხილულია საინჟინრო და სამეცნიერო კვლევის დიზაინი, სამეცნიერო კვლევის მეთოდები და მეთოდოლოგია, მეცნიერული კვლევის თემის მიმართულების არჩევა და დასაბუთება, სამეცნიერო ინფორმაციის მოძიება, დაგროვება და დამუშავება. სალექციო კურსი განკუთვნილია საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის პროგრამა „მშენებლობის“ მაგისტრანტებისა და სპეციალისტთა ფართო წრისათვის.

სამშენებლო საქმე

Malkhaz Tsikarishvili — 2024-04-16

სახელმძღვანელო სტრუქტურითა და შედგენილობით აგებულია ბაკალავრიატის საფეხურის საგანმანათლებლო პროგრამა „მშენებლობის“ შესაბამისად. მოიცავს სამშენებლო საქმის ზოგად დებულებებს, არქიტექტურული და სამშენებლო დიზაინის შესახებ ინფორმაციას, შენობებისა და ნაგებობების მშენებლობის ტექნოლოგიას, ორგანიზაციას, მონიტორინგს, ხარისხის შეფასებას, მშენებლობის უსაფრთხოებისა და ექსპლუატაციის საკითხებს. განკუთვნილია „მშენებლობის“, „სამოქალაქო ინჟინერიის“ და სხვა მონათესავე პროგრამების ბაკალავრებისა და სხვა დაინტერესებული პირებისთვის.

The influence of government funding of higher education on the socio-economic development of the country

Editorial Board — 2024-03-14

წინამდებარე ნაშრომი ბათუმის შოთა რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტის მიზნობრივი სამეცნიერო-კვლევითი პროექტის „უმაღლესი განათლების სახელმწიფო დაფინანსების გავლენა ქვეყნის სოციალურ-ეკონომიკურ განვითარებაზე” დაფინანსების ფარგლებში განხორციელებული მონოგრაფიულ კვლევაა, რომლის განხორციელებაშიც ჩართული იყვნენ ბსუ-ს ეკონომიკისა და ბიზნესის ფაკულტეტის დარგობრივი დეპარტამენტების ახალგაზრდა მკვლევარები. კვლევაში შესწავლილია საქართველოში უმაღლესი განათლების სახელმწიფო დაფინანსების მექანიზმი, სტრუქტურა, მისი შედეგიანობა და ეფექტიანობა, გავლენა მოსახლეობის კეთილდღეობაზე და სოციალურ-ეკონომიკური განვითარების სხვადასხვა მაჩვენებელზე. მონოგრაფია განკუთვნილია განათლებისა და ეკონომიკის მიმართულებების მკვლევარებისთვის, საგანმანათლებლო და ეკონომიკური რეფორმების განმახორციელებელი სახელმწიფო სტრუქტურებისთვის, სტუდენტებისთვის, ქვეყნის სოციალურ-ეკონომიკური განვითარების პრობლემებით დაინტერესებულ მკითხველთა ფართო წრისთვის.

Studies on the History of Education and Culture of Georgia Abkhazia (XIX-XX centuries)

Lia Akhaladze — 2024-02-20

The monograph explores the problems of the development of the history of education and culture of Abkhazia in the XIX-XX centuries, reflects the main events in the two-century historical process of development of these fields. Imperial regimes and their policies changed, but not the conceptual approaches and attitudes that radically changed the development of these two spheres. Rich factual material is analyzed in the historical context, on the basis of which the problems of correlation of collective historical memory and cultural identity in Abkhazia are re-evaluated. New problems were identified on the basis of the research, which provide opportunities for future research, observations and reassessment of existing views on the issues raised. The work is intended for specialists in the history of education and culture, students and the public interested in the subject.

Theoretical and experimental study of subway ventilation systems to determine safe modes

Zaza Khokerashvili — 2024-02-08

Subway is the main transport of Tbilisi. It serves the major share of the passenger flow. Safety of mentioned transport mean is provided by all the existing systems and technical means designed for such transport. Technical means involves rolling stocks created on the bases of railway transport base and the necessary infrastructure for their movement. Subway infrastructure involves general and accessory buildings which might be located both in the over ground and underground also. In most cities of the world general buildings of subways are located under grounds and in this point of view Tbilisi subway is not an exception. For proper performance of the said transport including all related systems, a reliable performance of ventilating system is of vital importance. The purpose of it is a provision and maintenance of normal microclimate in subways in everyday basis, herewith polluted air to be returned in atmosphere and in emergency situations the system shall answer all arisen challenges. In subways, with their infrastructures located over grounds, reasons of emergency situations are mainly technogeneous and there is a quite a big risk of getting a fire emergency situation. In such situations choosing of right working regime of ventilation system has a major importance, because saving of people’s lives depends on it. Also, prevention of toxic gases and pathogenic microbes in the events of aerosol terrorist acts are very important. Mentioned danger became even actual after Tokyo (Japan) subway accident, when the group of terrorists managed to spread a poisonous gas Sarin in subway space. As a result, several people died and thousands had been poisoned. the mentioned accident the question came up quite thoroughly: Is penetration of toxic gases and pathogenic microbes in subway possible by relevant attempts? There is no qualified answer to this question for today, because there have been conducted quite a few studies and works on the issue. The abovementioned work is one of the first attempts for regulation of the issue, in specific: based on analyses of underground working systems, we established the weakest circle from where it is theoretical possibility for unplanned air to penetrate into subway. The said weakest circle is ventilation system, because it is the only direction by which underground space of subway is connected to over ground. Specifically, the most insecure points are air shafts which return polluted air from undergrounds to atmosphere, especially in cases if mentioned air shafts are not equipped with exhaust ventilation equipment. It should be noted, that none of Tbilisi (Georgia) subways are equipped with air shafts equipped with exhaust ventilation systems for polluted air. Modern computer technologies give possibility to describe created air flows resulted from piston effect of moving wagons in tunnel with high accuracy. Consequently, we made a computer modelling of the situation in Pyro Sim 2016 program. The technical characteristics of piston effect of moving wagons in the tunnel, also, speed character of transmitted and rushing air flow in gaps, in front and back sides of wagons had been revealed. There are provided specified tables and charts of their variations, by means of which and according to the geography of cross over tunnels ventilation characteristics can be established. It may be noted, that established parameters according to the abovementioned charts are in a good coincidence with figures received by theoretical counting. A new regularity has been established: a non-stationary character of air flows arisen from piston effect during the wagon movement in channel caused by length of cross over tunnel. According to the given geometry and relevant ventilation characteristics we have determined numerical indicators of excessive pressure and rarefication in front and behind of wagons correspondingly. Based on determined indicators tab-les and charts have been created. Analyses of modelling results showed the impact of air gap between perimeters of wagon and tunnel on created numismatic indicators of excessive pressure and rarefication in front and behind of wagon. Based on the abovementioned we corrected the chart describing rarefication dynamic created behind wagon for the given speed of wagon. It should be noted, that the said knot of ventilation system is really problematic. Behind wagon there is created enough rarefication which may result in getting of unplanned air to the subway area. Thus, a technological gap in ventilation system performance has been revealed, which is not a subject of insufficient quantity of ventilation air or improper quality of air, the problem is that existing ventilation systems can not perceive toxic gases or pathogenic microbes and prevent from possibilities of their penetrating and spreading in underground space. The abovementioned problematic creates a serious threat to security of metropolitan. In order to overcome the problematic, in the present work there is formulated requirements to ventilation systems for new threats and possibilities of using appropriate technical means for proper and secure performance of the problematic knot.

Contemporary business challenges in a globalized world: research, study, examination

Rusudan Kutateladze — 2024-01-24

The professors of the Georgian Technical University have been working in various directions of business development for many years, researching business activities in many areas, namely: management and organization of industrial and agricultural products; State relations with business at central, regional and local government levels; accounting problems and possible ways to solve them; supply chain and logistics; transport and communications management; Implementation of IT technologies in business, finance, production organization and management and many others. Our works include these directions of modern business.

The present work represents the works of faculty professors of recent years, grouped under one auspice - dedicated to the significant impact of globalization, which is visible in all types of activities in the world, including business.

Globalization has both supporters and opponents. But no one can deny that this is the objective reality in which we exist and conduct business.

Thus, we consider the present collective monograph as a kind of summary of the research conducted in recent years.

Safe ventilation of tunnels using transformable elements

David Tsanava — 2023-10-25

The paper considers the nature of the damaging factors formed during the fires of different strengths, initiated and developed in horizontal and variously inclined road tunnels, and their relationship with tunnel shape, geometry, inclination, critical velocity of air flow, as well as backlayering distance of smoke and other combustion products in the tunnel. The value of the duration of evacuation time necessary to save the lives of people in the danger zone during a fire in a tunnel is calculated.

In order to improve the fire safety management systems and rescue the lives of people in extreme conditions, flexible transformable systems are proposed, which during a fire in a tunnel, at the expense of the increased aerodynamic resistance, will prevent the spread of harmful combustion products on the way of evacuation of people. The efficiency of the above device is studied by numerical and physical modelling for tunnels with different gradients for different fire strengths and scenarios.

A numerical modelling method was used to study the correlation between the backlayering distance of the carbon monoxide propagation and the air flow velocity in the ventilation and fire ducts and the efficiency of flexible transformable systems for the corresponding boundary conditions in case of a 100 MW fire in a horizontal tunnel equipped with a semi-transverse air ventilation system. The results show that the use of transformable systems gives at least 10% of the effect in reducing the backlayering distance of propagation of smoke and other combustion products.

The nature of the propagation of damaging factors in a horizontal tunnel equipped with a longitudinal air distribution ventilation system in case of 5, 10, 30 and 50 MW fires when the tunnel ventilation system fails and transformable systems are activated is assessed and compared to the tunnel scenario without transformable systems. The results of the numerical simulations show that when 50% of the tunnel cross section is closed by a transformable system, significant positive results in limiting the spread of combustion products and saving human lives can be obtained.

The propagation of combustion products from fires of different strengths of 5, 10, 15, 20, 30, 50 MW is considered in tunnels up to 400 m long, with tunnel inclinations on models of 0, 1, 3, 5, 7, 9% and tunnel cross-sectional area of 42.5 m2. The dynamic change of the damaging factors such as carbon monoxide and temperature due to the “chimney effect” is demonstrated. Modelling is performed with FDS software using a finite-volume method. The time of the simulated process is 180 s. The minimum finite volume cell size is 0.25 x 0.25 x 0.25 m. The fire seat is located in the central part of the tunnel. The obtained results are given in the plane of the central longitudinal section of the tunnel. The boundary condition is given as an increase in dynamic pressure caused by the height difference between the portals in normal conditions.

The variation of the critical velocity depending on the tunnel slope, characteristic value of this variation - the gradient coefficient, and the pattern of smoke propagation are studied. The said values are observed on the tunnel model for varying air temperatures. Measurements are made with K-type thermocouples with open and closed sensors. The maximum possible temperature measured is 800°C. The thermocouples are placed in holes made in the ceiling of the model tunnel. The distance between the holes is 5 and 10 cm, which corresponds to the natural tunnel length of 5 and 10 m. The fire is simulated by natural gas. Simultaneous readings from thermocouples, as well as air and gas flow meters, primary analysis and data digitalization are done with data taker DT85.

The present paper proposes a simple flexible device that will allow a section of the tunnel to be completely or partially closed off, divide the tunnel into relatively short sections and simultaneously completely or partially isolate the seat of fire within the time interval sufficient to save lives. According to a special directive, this time interval is the first 10 minutes from the onset of fire. So, the proposed device will increase the aerodynamic resistance of the tunnel, prevent the spread of combustion products together with the ventilation flow and is a part of the ventilation system. We would like to emphasize that the prerogative of the proposed device is to help save lives. However, if such a device is installed in the tunnel, both the tunnel staff and the lifeguards will definitely have more opportunities to control the ventilation flow and the toxic combustion products moving together with it. The above-mentioned device may be installed every 200 to 500 m and somehow aligned with the tunnel emergency exits, which must be provided at specified locations. Or, it can be installed near the emergency stations at 150 m intervals for new tunnels and 250 m intervals for old tunnels, as provided for in the new tunnel safety regulations. In this way, the partitioning system will be placed in a tunnel in sections defined by the relevant standards and it must be transformable depending on the geometry of a tunnel cross-section.

Methods of obtaining materials, predicting properties and planning experiments

Mamuka Matsaberidze — 2023-09-18

The lecture course is the compiler of the study plan of the doctoral educational program of GTU (Georgian Technical University ) and is presented under the names: EETI6504G2-LS methods of material acquisition, property prediction and experiment planning. The mentioned educational literature is intended for the students of the Faculty of Chemical Technology and Metallurgy of Georgian Technical University, the Doctoral Educational Program of Chemical and Biological Engineering, as well as for readers interested in the specified problem. The issues discussed in the paper are arranged according to the program (syllabus) approved for the course and include all issues to be discussed programmatically. The lecture course includes 494 pages: it consists of a table of contents and 15 chapters (lecture topics). Each lecture topic is represented by a list of cited literature. In the doctoral lecture course, on the basis of data analysis of modern literature, the basic theoretical principles of receiving materials are fully reviewed, the knowledge of which is necessary for planning and conducting this or that experiment, for predicting properties and analyzing the obtained results. It concerns not only the adoption of existing traditional types of materials, but also the purposeful planning and creation of new materials based on the latest technologies. The presented lecture course discusses the basics of making many types of materials useful in technology, chemical and biological technologies, starting from traditional materials and ending with modern products.

The issue of intangible cultural heritage management (Prospects for Japan-Georgia relations)

Ana Tsatsanashvili — 2023-09-12

The relevance of the qualification paper - Intangible Cultural Heritage Management Problems (Japan-Georgia Relations Perspectives) - is determined by three factors: the discussion of cultural heritage in the context of international security at the European level, recent attempts to expand heritage objects and trends in the transition to digital technologies.

These factors are cultural heritage management challenges, the search for ways to overcome them should be carried out under the conditions of a new approach: intangible cultural heritage as an object of economic utility, taking into account the risks of destruction; as a resource for geopolitical peaceful coexistence and as a good protected by digital technologies;

The research problem is the understanding of the actualization of intangible cultural heritage in the geopolitical aspect and the implementation of digital technologies in the field of management. The goal is to analyze the organizational and legal problems of the dynamics of the geopolitical processes of the protection of the ACM and determine the perspectives of Japan-Georgia cooperation.

The basis for considering cultural heritage in the international security contest is UN Security Council Resolution 2347 of 2017, according to which the destruction of cultural heritage is considered at the level of population extermination, human trafficking, and proliferation of weapons of mass destruction. The implementation of this document is related to the development of UNESCO's Sustainability Index of Cultural Heritage. This approach is also effective in terms of transfotmation of the management of ethno-political conflicts in Georgia, because the ideology of heritage protection (without political symbols) and the prevention of the destruction of monuments are brought to the fore. At the same time, there is an opportunity to develop cultural diplomacy in the conflict region.

The need for a joint management method of rare technologies and material heritage is substantiated by the example of Kvevri winemaking technology and grape growing area as a good of environmental, social, cultural and economic importance. The uniqueness of Georgian silk production technology and traditional craft has been studied and substantiated for the purpose of nomination to the list of UNESCO cultural heritage. The assumption that the efforts of the state alone are not effective in planning the process of utilization of rare technologies is tested by interviews with Japanese experts. To the question of what caused the crisis in the spread of traditional silk culture in Japan, according to the analysis of the answers, it was revealed: the incompatibility of traditional production and retail trade; Changing tastes and new trends in the modern world, new weaving technologies, insufficient efforts of the state to provide a livelihood for craftsmen with specific skills in traditional technology. Therefore, Georgia's participation in the geostrategic projects of spreading and popularizing silk technology provides an opportunity to develop mechanisms of the "mutual benefit" regime and to form effective approaches to "maintaining a long-term perspective".

As a result of the study of Japanese cultural heritage management practices, a new direction of relations between Georgia and Japan was revealed. In particular: the perspective of sharing experiences based on the common traditions of cultural diplomacy in the socio-economic usefulness of the ACM resource and the introduction of new technologies.

The paper presents the expansion of the scope of application of the special convention of 2003 with new objects: 1. "Gelatian thinking" (traditions of the Academy of Sciences of Gelati), as a tradition of interdisciplinary management of educational science and practice; 2. Terra Rossa (red soil), as an element of the state policy of sustainable land management based on cultural heritage;

A digital museum development model has been developed: based on the transfer of the "Smart Home" and "Internet of Things" convention of IoT technology, 3D, 4D and MoCap technologies, motion capture systems, "smart sensors" and semantic search TSTS (Topic-Space-Time Search) method. In order to clarify the possibilities of implementing the model, an empirical study was conducted, in which 174 respondents from Georgian museums and research centers working on cultural heritage issues participated. It was revealed that the dominant group of participants (92%) has average standard computer user skills; Low ability to work with web/apps and digital team (65%). Only 8% have work experience in electronic cataloging of intangible assets. Therefore, the effectiveness of the implementation of the model developed by us is related to the existence of a permanent training system for the development of digital competences of the museum staff.

Based on the results of the research, a theoretical model of the actualization of cultural heritage management has been developed:

Participating in the discussion on the international security agenda for the protection of cultural heritage, Georgia's accession to the UN Resolution N 2347;
In regional geopolitical programs (including relations between Georgia and Japan), organizing projects based on shared traditions of ACMS resource cultural diplomacy and experience sharing in the introduction of new technologies;
Measures to promote the identification of new objects of the ACM based on the ethnographic and historical material of Georgia;
Management of the creation/transfer process of new technologies in the protection of new technologies and dissemination of "living" heritage;
Management of the process of continuous training of personnel in the field of security in order to develop digital skills.

Measures recommended in the field of public management, such as:

Adoption of the document defining the policy for the protection of cultural heritage, taking into account the mechanisms of participation in geostrategic programs of Georgia, inclusion in the security discourse and strengthening of cultural diplom acy;
Adoption of a special law - on the protection of intangible heritage, or the amendment of the special nature regulations of the ACM as a separate door in the cultural heritage code; Initiation of the project of amendments and additions to the Law of Georgia "On Science, Technology and Their Development" regarding the protection, promotion, financial support and legal regime of the tradition of the Academy of Sciences of Gelati as ACM;
"Culture Strategy 2025" expansion of the ACM with the tasks of identifying new objects, financial support mechanisms, technology transfer, provision of virtual museums and a system of guarantees, such as; IoT and "smart home" technology, Georgia's involvement in the "Internet of Things", 3D digital technologies, sensor networks, the TSTS method of semantic search and the plan-schedule of personnel training in this direction;
Development of the "soil archive" concept, taking into account the standards of

the state policy of sustainable land management, development of the utility method for the creation of integrated geoparks;

Enrichment of the marketing strategy - "wine road" - with such elements as network management mechanisms: self-government, private companies, individual winemakers, coordination of research institutes, "cold cellar" - cultural tourism, investments, symbols, branding and others.

The combination of these recommendations is the bავტორი asis and guarantee for the effective introduction of a new model of intangible cultural heritage management.

DEMOGRAPHICS OF TRUSO VALLEY AND THE CULTURAL IDENTITY OF ITS POPULATION

Nino Shiolashvili — 2023-07-19

The book examines the history, demography and cultural identities of the population of the Thruso and Mna valleys of the historical parts of Georgia. (In the Truso we mean the actual Truso and Mna valleys including the village of Kobi). Based on rich historical and archival sources, as well as materials obtained as a result of the expedition the ethnic history of the population of Truso from ancient times to the beginning of the 13th century, the political and socio-economic situation of Truso from the 14th century to the beginning of the 19th century, records of European diplomats and travelers of the 18th - 19th centuries, "Theological Commission of Ossetia". " and "Society for the Restoration of Christianity in the Caucasus", archival materials of the Foundation of the Archdiocese of Georgia, peculiarities of Georgian-Ossetian cultural relations of the 19th-20th centuries and demographic processes according to chamber censuses and church records are analyzed, existing documents about the educational institutions of the first half of the 20th century in Truso. On the basis of the expedition, defensive and residential buildings of Truso, monuments of written culture, etc. were studied.. The work is accompanied by rich documentary material, part of which is known, the part enters scientific circulation for the first time and will provide great help to researchers interested in the history of Truso and Mni valleys, as well as in Georgia.

Some controversial aspects of Biology

Malkhaz Vakhania — 2023-07-06

The origin of life and the main issues of its evolutionary development are still the subject of debate in Biology. No scientific experiment can convincingly explain the origin of even simple organic components necessary for life from inorganic compounds, not to mention the origin of unicellular organisms and the origin of multicellular organisms from them. The emergence of life and its constant and sustainable maintenance in the form of living organisms is associated with their gradual development - evolution. Despite the fact that certain evolutionary processes are obvious, the essence of many stages of the development of the living world, regardless the existence of scientific hypotheses, is obscure andimpossibileto be perceived by humans. Therefore, a deep analysis of modern data makes us think that the origin of life and the random processes underlying the evolutionary processes associated with it cannot be absolute. The monograph presents the essence of the problems associated with these very relevant topics of Biology, the scientific prospects for solving of which at this stage of the development of natural science are not clearly outlined.

Ecological Dictionary

Nani Phalavandishvili — 2023-06-13

როგორც ცნობილია, ეკოლოგია ფუნდამენტური მეცნიერებაა, რომელიც გვაწვდის საჭირო და მნიშვნელოვან ინფორმაციას ბიომრავალფეროვნების კონსერვაციის, ბუნებრივი რესურსების მართვის, გარემოზე მდგრადი განვითარებისა და სხვათა შესახებ, რომლებიც დღეისათვის თანამედროვე ეკოლოგიის პრობლემებს წარმოადგენენ.

ბოლო ათწლეულების მანძილზე ტექნოლოგიური პროგრესის განვითარებას მოჰყვა გარემოს მდგომარეობის მკვეთრი გაუარესება, რამაც გამოიწვია მსოფლიო საზოგადოების შეშფოთება. ატმოსფერული ჰაერის, წყლის, ნიადაგის დაბინძურება, ცხოველებისა და მცენარეების სახეობების რიცხოვნობის თანდათანობითი შემცირება და ზოგჯერ მათი გადაშენება და ა. შ.

ლექსიკონში მოცემულია მრავალი ეკოლოგიური ტერმინის განმარტება. ის დიდ დახმარებას გაუწევს უმაღლესი სასწავლებლის სტუდენტებს, ეკოლოგიისა და გარემოს დაცვის სფეროში მომუშავე სპეციალისტებსა და აღნიშნული საკითხებით დაინტერესებულ მკითხველის.

The place of state tax administration of Georgia in the fiscal policy and its influence on the economic development of the country

Ekaterine Shainidze — 2023-06-07

The presented work is the first in-depth scientific- monographic research about the problems of the tax administration system of Georgia, considering the latest legislative changes (for the period January 1, 2016). The book examines the tax administration mechanism in developed countries, there is analyzed the mechanism of tax administration system in Georgia, according to which is identified its disadvantages. There is explained some vague articles of tax code of Georgia. There are proposed recommendations about measures, which should be carried out in order to increase tax culture and improve tax administration system of Georgia, considering national peculiarities and use of foreign experience. The book is proposed to economist scientists, students and the wide group of people who are interested in the problems of tax administration system of Georgia.

BASIS OF KINETIC ANALYSIS OF THE MULTI-SITE ENZYME SYSTEMS

Zurab Kometiani — 2023-06-02

At the beginning of the last century, the kinetic theory of single-site enzyme systems was developed and the methodology of their complete kinetic analysis was refined. Its essence consisted in the transformation of the hyperbolic function into a linear dependence, which is characteristic only for single-site systems. But, later it was found that many enzymes, due to multisite, are characterized by curvilinear kinetic dependence. It became necessary to develop principles of kinetic analysis of such curves and new kinetic parameters. Despite many attempts, this goal could not be achieved. Z. Kometian's monograph presents for the first time the theoretical foundations of the complete deciphering of the molecular mechanism of the multisite enzyme system and the statistically reliable methods of determining the main kinetic parameters based on experimental data.

სწავლა-სწავლება უმაღლესი განათლების საფეხურზე

ბაია კუბლაშვილი — 2023-05-31

WEATHER, CLIMATE AND THEIR CHANGE REGULARITIES FOR THE CONDITIONS OF GEORGIA

Liana Kartvelishvili — 2023-04-04

In the monograph "Weather, climate and their change regularities for the conditions of Georgia" the natural factors causing the formation and variability of weather, as well as one of the important problems of modernity, climate change and causing reasons are studied in the complex manner using modern technologies. The data of the ground based hydrometeorological network and satellite observations of the Earth Observation Mission are used. The impact of climate change on the number of sectors of the country's economy (construction industry, tourism, healthcare, education
and others) has been evaluated. The monograph has both scientific and practical value. The monograph is intended for specialists working in this field and the wide society. It can be used as the supplementary handbook for students of the Faculty of Natural Sciences of higher education institutions.

DEVELOPMENT OF PSYCHOGENIC STRESS - BIOCHEMICAL ANALYSIS OF THE ORGANISM

LALI AKHALADZE — 2023-04-03

წინამდებარე ნაშრომში კომპლექსურადაა შესწავლილი ბიოქიმიური მაჩვენებლების და ქცევითი პარამეტრების ცვლილებები ფსიქოგენური სტრესის მოდელირებისას, განსხვავებული სირთულის თავდაცვითი რეაქციების ტესტირების პირობებში. ნაშრომი განეკუთვნება ფუნდამენტურ გამოკვლევათა რიცხვს და მიღებული შედეგები აფართოებს თანამედროვე მეცნიერულ მოსაზრებებს აღნიშნულ საკითხზე, საკმაოდ სრულ და ობიექტურ წარმოდგენას იძლევა სტრესული მდგომარეობისას ორგანიზმის ჰუმორული რეგულაციის შესახებ. კერძოდ, ჰორმონებისა და ბიოლოგიურად აქტიური ნივთიერებების გამოყოფა აღნიშნავს სტრესული მდგომარეობის რეაქციული სინდრომის დასაწყისს, რომელიც ორგანიზმში მართავს ყველა ცირკულაციურ და მეტაბოლურ პროცესებს, რასაც საბოლოოდ მივყავართ გარემოს შეცვლილი პირობებისადმი ადაპტაციასთან. განსხვავებული სირთულის ექსპერიმენტის პირობებში ცხოველების ქცევა და მეტაბოლური ცვლილებები განიმარტება, როგორც ბიოლოგიურად დადებითი სტრესის გამოვლინება და ასახავს თავის ტვინის თვითრეგულაციურ მოქმედებას, რაც გამოიხატება სტრესოგენური ფაქტორებისადმი ორგანიზმის რეზისტენტობის ამაღლებაში. გამოკვლევის შედეგები მნიშვნელოვანია პრაქტიკული თვალსაზრისითაც, ვინაიდან გამოვლენილია ის ქცევითი აქტები, რომლებიც თვითრეგულაციის მექანიზმების მუშაობას გამოხატავს და განაპირობებს ჯანმრთელობისთვის სახიფათო სტრესოგენური ფაქტორებისადმი ორგანიზმის მდგრადობის დონის ამაღლებას. ნაშრომი განკუთვნილია სპეციალისტებისა და საკითხით დაინტერესებული მკითხველისათვის.

Agricultural production and environmental protection

Solomon Pavliashvili — 2023-03-29

Agricultural production and environmental protection is a science-based study of the agrarian sector of economy. Dictionary gave data and the origin of agricultural crops, their growing and varieties development, geographical distribution, food safety and security, food and feed processing technologies, rational use and consumption of natural resources. Definition of terms in the book explains all the terms that are used in the modern agrarian sector and environmental protection. These two directions are important for increasing crops yield and minimizing the negative "impact" on the ecological environment, preventing genetic erosion of soil and vegetation for the obtaining ecologically clean and safety products. The mentioned publication will contribute to the raising of public awareness of the population, dissemination of the latest advance technologies and development conditions, and will increase guarantees of food security and safety.

Culture of Topinsunflower in Georgia

Nino Chankvetadze — 2023-03-29

The new crop - Topinsunflower was created by breeders with the crossing hybridization of sunflower and topinambur. Tuber of Topinsunfower contain substances of high nutrition cost. Topinsunflower is a very high plant - 240 sm, germinate a green mass with big leaves and mainly used in forage, as well as for food production. He provides 50 t/ha yield of green mass, and tubers 35 t/ha per year. Topinsunflower is used basically as a forage for cattle, as well as a raw material in manufacture industry and pharmacy. In monograph Topinsunflower represents as rather value and irreplaceable raw material in various industry. On the base of recommendations, obtained by scientific-research work, book provides advance growing technologies opportunities. By this data Topinsunflower will provide his part in food security and safety of Georgia.

Methodology and Skills of Biomedical Research

Luiza Gabunia — 2023-01-30

წარმოდგენილი წიგნი ითვალისწინებს თანამედროვე სამედიცინო კურიკულუმს, რომლის მიხედვითაც, სამედიცინო სკოლის ყველა სტუდენტმა დიპლომამდელ ეტაპზე უნდა აითვისოს სამეცნიერო კვლევის უნარები საერთაშორისო სტანდარტების მიხედვით. მათ როგორც ხვალინდელმა ექიმებმა, უნდა ისწავლონ კრიტიკული აზროვნება და ჰქონდეთ იმის რწმენა, რომ შეიძლება არსებობდეს დიაგნოსტიკის ან მკურნალობის უკეთესი საშუალებები, რომ ყოველდღიური პრაქტიკა საჭიროებს კრიტიკულ შეფასებას, ახალი პრინციპების შექმნას და ცოდნის განვითარებას.

წარმოდგენილი წიგნი საშუალებას მისცემს სამედიცინო უნივერსიტეტის სტუდენტებს შეიძინონ კომპეტენციები, რომლებიც სამეცნიერო მეთოდების შემდეგი პრინციპების შესწავლას უკავშირდება: სამეცნიერო საკითხის ფორმულირება, ინფორმაციის მოძიება სამეცნიერო მონაცემთა ბაზებიდან, ლიტერატურის კრიტიკული კითხვა, ანალიზი და კვლევითი პროექტების შემუშავება კვლევის ეთიკური და პროფესიული ასპექტების გათვალისწინებით.

წიგნის ღირებულებაა 35 ლარი, თანხის ჩარიცხვა შეგიძლიათ ასოციაციის ანგარიშზე. დანიშნულებაში მიუთითეთ წიგნის გადმოსაგზავნად საჭირო ელექტრონული ფოსტის მისამართი.

ასოციაციის რეკვიზიტებია: აა(ი)პ ასოციაცია მეცნიერებისათვის.
საიდენტიფიკაციო კოდი: 400248576
საბანკო რეკვიზიტები:
საქართველოს ბანკის ცენტრალური ფილიალი
ბანკის კოდი – BAGAGE22
ანგარიშის ნომერი – GE39BG0000000101591797

Irakli Pagava: Biobibliography

andria Apakidze — 2023-01-28

The biobibliography of the known Georgian pediatrician, a corresponding member of Georgian Academy of Sciences I Pagava covers the period of l94l-2002: scientiﬁc works, popular scientiﬁc papers, works edited by him and literature about him.

The material is listed by years in alphabetical order. The brief review of I. Pagava’s scientiﬁc-pedagogical and public work, the major dates of his life and activities are presented before the biobibliography itself. The index of principal works as well as the nominal index, both in alphabetic order are annexed.

Advice for young parents

Karaman Pagava — 2023-01-28

The book popularly conveys the main issues of nutrition, care and upbringing of children under one year of age, it is intended for young parents.

Child care is an excellent measure of a nation's intelligence and foresight. In this regard, the Georgian people have ancient and strong traditions.
Everyone wants the next generation to be healthy, intelligent, strong-willed, right-handed, with high morals and refined taste. For a representative of a small nation, these qualities are of vital importance.
Our great culture, the achievements of which we are rightly proud both in the past and now, should also be properly reflected in childcare. Let's not deprive Norchi of the mother's breast, sun and air, the opportunity of wonderful developers to beautify the nature of Georgians in this way. Let's sing native lullabies, caress them with our soothing words, and instill in them the love of mother and homeland.
The first year of life is of great importance in the formation of a person, in his upbringing. Only warmth and allergies, common sense and even episodic consultations of a children's doctor-pediatrician are not enough. Parents should be able to assess physical and mental development and general condition, recognize even minor deviations in time and provide first aid, should be familiar with the basic principles of proper nutrition, general hygiene and promotion of neuro-psychic development.
I hope that the presented work will help young parents to clarify the mentioned issues.

If the child has good habits

Karaman Pagava — 2023-01-28

A person's physical, mental and social well-being largely depends on how he was raised in childhood; About what habits were inculcated, what they were taught. Good habits are a prerequisite for health, a prerequisite for the fact that a person will be able to realize himself as much as possible and live happily.

This brochure, the introduction of which you are now reading, is devoted to the problem of developing useful habits. We have to teach and inculcate many things in the child, although it is not very easy. We focused mainly on the key issues, the issues that we think are the most difficult to solve.

In our opinion, these are, for example, habituation of the child to decency, cleanliness and neatness. Or, at first glance, such a seemingly simple problem as dressing independently. A significant portion of the overall volume of the text is devoted to potty training and bladder control. We attach no less importance to the issue, which, we think, a large number of parents get very wrong. This is proper nutrition and dental care. It should be said that attention is focused on the problem mentioned in the second half of the title of this chapter. You will probably agree with us that it is very important to observe the daily routine for the child. You will agree with us that it is sometimes difficult to get the baby to sleep. We should try to accustom the child to exercise, fresh air and exercise. We consider it very necessary to use free time wisely, to be curious, to perceive beauty. Then we talk about the rules of behavior, and finally - about independence and enthusiasm, kindergarten. As a last word, we describe the methods of influencing the little one in summary.

This brochure for parents is mainly for preschool and elementary school children. We hope you find it useful.

TECHNOLOGY OF BIOLOGICAL ACTIVE SUPPLEMENT ORIGINATED FROM GRAPE "GEORGIAN VITAE RIMAS XXI"

LALI ELANIDZE — 2022-12-21

In the human body each cell needs from 600 to 650 different type of food substances - nutrients, which are irreplaceable and are not synthesized in the human organism. For about 32 different type of food products, more than 15 vitamins and more than 20 microelements should be included in the human nutrition ratio, without them the human organism could not survive.

The best solution for this problem was the creation of balanced product containing natural ingredients, which was known under the term "biological active supplement" (in English food supplements), so called BAFS.

Usage of the BASF, which is doubtless important product, causes the following: 1. Makes quick liquidation of the deficit of necessary food substances for human; 2. Adjusts the food upon the individual needs; 3. Increases the strength of durability against the unfavorable conditions, due to cell fermentative defense; 4. Increases and intensifies unnecessary substance binding and their discharge from the organism.

Based on the above, a new, scientifically proven biologically active food additive technology enriched with natural, biologically active substances of grape origin was developed. New biologically active substances were identified:

For the first time in Saperavi vine juice stilbenoid glucoside was identified: trans-resveratrol glucoside trans piceid (4,5 - dyhydro-oxy-stilben-3-O-b-D-glucopyranoside) (polydatin). Trans piceid concentration in Saperavi vine juice is - 12,4 mg/l, but in vacuum-juice is 35,5 mg/l. The existence of ε-viniferin glucoside was also determined in Saperavi vine juice.
For the first time biologically active phenolic compound acetovanillone (apocynin) was identified in Saperavi vine stem. The concentration of the substance in water-ethanol extract is 5,2 mg/l. Antioxidant activity of acetovanillone is 33%.
Concentration containing stilbens produced from one year vine sprout is created, which contains great amount of trans-resveratrol, ε - viniferin, stilbenoid tetramers. Lignan α-conidedrin with amount of 3,3 mg/l was also identified in stilbenoid concentration. Antioxidant activity of α-conidedrin is 35%.
In water-ethanol extract of the upper parts of thymus serpyllum picked in Tusheti reserved areas the following aroma forming substances were identified: α-pinene, myrcen, limonen, terpilon, linalool, carvacrol, timol, citronel and others, α-pinene is dominant among them. Also the content of biologically active formononetin and cynaroside (lutheoline glucopyranoside) was determined in aromotizator. Antioxidant activity of formononetin is 21%, and cynaroside is 54%.
The production technology of biologically active food supplement "Georgian Vitae rimas XXI" was created, which considers to use Saperavi grape vacuum juice, phenolic concentration containing stilbens, vegetable aromatizator and ascrobic acid.

PAGHVA

Karaman Phagava — 2022-12-05

The collection is intended for people interested in the history of Georgia. It includes materials about the history of the Faghav family. They are descendants of the Bagvash-Orbelians. The contribution of the Faghavs to the culture and political life of our country is schematically presented.

Low motivation of teachers towards their own professional development: Promotion of professional development of teachers at the school base

Manana Chikadze — 2022-11-23

ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულების საჭიროებების კვლევის ანგარიშში ნაჩვენებია ერთი სკოლის მასწავლებელთა დამოკიდებულების ტრანსფორმაცია საკუთარი პროფესიული ზრდის მიმართ. საუბარია სკოლის ბაზაზე, ერთმანეთის დახმარებითა და გამოცდილების გაზიარებით, დირექციის აქტიური და მიზანმიმართული მხარდაჭერით მიღებულ შედეგებზე, თანამშრომლობითი კულტურის ჩამოყალიბებაზე, სწორად დაგეგმილ და განხორციელებულ აქტივობებზე, რომლებმაც შეცვალეს სასკოლო ცხოვრება.

Development of metacognitive skills in students and related difficulties

Manana Chikadze — 2022-11-23

პედაგოგიური პრაქტიკის კვლევის ანგარიშში ნაჩვენებია რა სირთულეები შეიძლება შეექმნათ მასწავლებელს და მოსწავლეებს სწავლა-სწავლების პროცესში სწავლის ეფექტური სტრატეგიების გამოყენებისას. რა სარგებელი შეიძლება მოუტანოს მოსწავლეს საკუთარი აზროვნების პროცესის გაცნობიერებამ და რა როლი აქვს მასწავლებელს მოსწავლეებში სწავლის პროცესის მართვის უნარების განვითარებაში.

Medical Ecology

Marina Giorgobiani — 2022-11-22

დღეისათვის ეკოლოგია ჩვენი ცხოვრებისა და სახალხო მეურნეობის ყველა სფეროში შეიჭრა. შეიქმნა „სოფლის მეურნეობის ეკოლოგია“, „სამრეწველო ეკოლოგია“, „საინჟინრო ეკოლოგია“, „სოციალური ეკოლოგია“, „კულტურის ეკოლოგია’’, „ადამიანის ეკოლოგია“ და სხვ.

აქედან გამომდინარე, ცხადია, თუ რა დიდი მნიშვნელობა ენიჭება „სამედიცინო ეკოლოგიის“ საგანს, რომელიც პირველ რიგში ადამიანის ორგანიზმზე ეკოლოგიური ფაქტორების ზემოქმედების შესწავლას და მათ მიერ გამოწვეული ეკოლოგიური დაავადებების პროგნოზირებასა და პრევენციას გულისხმობს. ამიტომ, სამედიცინო ეკოლოგიის, როგორც სასწავლო დისციპლინის საკითხების ცოდნა მნიშვნელოვან წვლილს შეიტანს მომავალი მედიკოსების აღზრდასა და ჩამოყალიბების საქმეში და მოსახლეობის ჯანმრთელობაზე ზრუნვის, მომალი თაობების სრულფასოვანი განვითარებისა და მათი ჯანმრთელობის განმსაზღვრელი მაჩვენებლების განუხრელად გაუმჯობესებაზე ორიენტირებული საზოგადოებრივი ჯანდაცვის განვითარებაში.

წიგნის ღირებულებაა 30 ლარი, თანხის ჩარიცხვა შეგიძლიათ ასოციაციის ანგარიშზე. დანიშნულებაში მიუთითეთ წიგნის გადმოსაგზავნად საჭირო ელექტრონული ფოსტის მისამართი.

WATER REGIME OF RED SOILS OF AJARA